آیین اخلاق در قرآن

فصل اوّل: تعهّد

1- ریشه های تعهّد و الزام اخلاقی 87

الف- قرآن 101

ب- سنّت 102

ج- اجماع 112

آیین اخلاق در قرآن، ص: 6

د- قیاس 123

2- ویژگی های تکلیف اخلاقی 129

الف- امکان عمل 141

ب- عمل آسان 151

ج- محدودیت وظایف و تدریجی بودن آنها 165

3- تناقضات لازم 174

اولا- وحدت و تنوع 174

ثانیا- سلطه و آزادی 175

نظریه کانت 176

مرحله اول 180

مرحله دوم 183

مرحله سوم 189

خاتمه 200

فصل دوم: اجمالی از فضایل مهم اسلامی

فصل سوم: مجازات

فصل چهارم: نیّتها و انگیزه ها

نیّت 502

الف: نیّت هم چون شرطی برای باور داشتن عمل است 504

ب: نیّت و طبیعت فعل اخلاقی 519

ج- برتری نیّت نسبت به عمل 533

د- آیا نیّت تنها کافی است؟ 545

انگیزه های عمل 553

الف- نقش نیّت غیر مباشر و طبیعت آن 555

ب- نیّت خوب 564

ج- بی هدفی نیّت 599

و اینک نمونه هایی فراوان از سنّت نبوی 613

1- کسب 613

آیین اخلاق در قرآن، ص: 9

2- کمالیّات 614

3- استثنائات 615

4- بازیچه 616

د- نیّت های بد 625

1- نیّت زیان رسانی 626

2- نیّت فرار از تکلیف 629

3- نیّت دست یافتن به کسب نامشروع 632

4- نیّت جلب رضای مردم (ریا) 642

ه- اخلاص نیّت با انگیزه های مختلط 645

و اینک داستان 649

خاتمه 656

فصل پنجم: کوشش

1- تلاش و حرکت رو به پیش 665

امّا دیدگاه اوّل 666

امّا دیدگاه فلسفی دوم 667

الف- تلاش مدافعه 669

ب- تلاش سازنده 688

2- تلاش جسمی 706

اینک سه نمونه 710

1- دلاوری 710

2- نماز 711

3- روزه 712

1- استقامت و بخشندگی 717

2- گوشه گیری و معاشرت 724

3- تلاش و مدارا 729

خاتمه بحث 746

خاتمه ای فراگیر 752

آیین اخلاق در قرآن، ص: 10

توجّه! 760

اخلاق عملی 761

فصل اوّل: اخلاق فردی

اوّلا- اوامر 765

آموزش عمومی 765

آموزش اخلاقی 765

تلاش اخلاقی 765

تزکیه نفس 766

پایداری 768

پاکدامنی، بزرگ منشی، چشم پوشی 768

تسلّط بر نفس 770

خودداری از شکم پرستی و شهوت پرستی 771

کظم غیظ 772

راستی 772

نرمش و فروتنی 773

مواظبت در اظهارنظرها 773

اجتناب از بدگمانی 774

استقامت و پایداری 774

الگوی نیکو 775

میانه روی 776

اعمال شایسته 777

سبقت گرفتن بر یکدیگر در کار خیر 777

خوب شنیدن و پیروی کردن 778

خلوص نیت 778

ثانیا- نواهی 779

خودکشی، قطع عضو و تغییر چهره 779

دروغ 779

آیین اخلاق در قرآن، ص: 11

دورویی 779

رفتار برخلاف گفتار 780

بخل 780

ولخرجی 781

ریاکاری 781

خودبزرگ بینی 781

غرور، خودپسندی و فخرفروشی 782

فخرفروشی به قدرت و دانش 782

دلبستگی به دنیا 783

حسد و طمع 784

تأسّف بر گذشته و خوشحالی برای آینده 784

زناکاری 785

می گساری و پلیدی ها 786

هر نوع آلودگی اخلاقی یا مادی 787

دادوستد و کسب حرام 788

مدیریّت بد 789

ثالثا- مباحات 789

برخورداری از نعمت های پاکیزه 789

رابعا- مخالفت به دلیل اضطرار 790

فصل دوم: اخلاق خانواده

اوّلا- وظایف اصلی و فرعی 792

احسان به پدر و مادر و تواضع در برابر آنها و اطاعت از آنها 792

حرمت نهادن به زندگی فرزندان 793

تربیت اخلاقی فرزندان و تمام خانواده 794

ثانیا- وظایف متقابل همسران 794

الف- دستور همسرگزینی 794

روابطی که تحریم شده 794

آیین اخلاق در قرآن، ص: 12

روابطی که حلال شده است 795

خصلت هایی که خدا فرمان داده و مستحب است 796

رضای مطلق و متقابل 797

مهریّه 797

شرایط چندهمسری 798

ب- زندگی زناشویی 800

روابط مقدّس و محترم 800

اهداف ازدواج 800

1- امنیّت داخلی، محبّت و شفقت 800

2- بقای نسل 800

برابری در حقوق و وظایف 801

مشورت و رضایت دو طرف 801

برخورد انسانی 802

معاشرت نیکو، حتّی در وقت ناراحتی 802

آشتی پس از اختلاف 802

تعیین داور 803

ج- طلاق 803

جدایی بدترین راه است 803

مدّت انتظار 803

سکنا دادن، و رفتار خوش به امید سازش 804

زن